Voklaw chia

Zotung min phin nynh chia le kya ze ma saty ala chia haepaw. Voklaw sum ( 6 ) paw kha sawsang nawlang ala chia hae. se akum tang vaepaw kha sakheit achia hae. samaw re (15) loukaw adua hae. Nin (3) alaw hae.A chiamaw sawpaw sakheit lungkhu khe anizua balyn nynh aw sakheit cci atheih cihae za, mihpu paw inn lang khe tunglung ( Bunung nawpaw) khate poikheit cci oun dua cihae. Ninkheit lungkhu thua lei te sakheit lungkhu mih rya accungnin khe oun dua cihae. E voklaw chia nin(3) lungkhu kya hein masaty atho nin tuh;-sawsang nin cikuh za voklaw sum
( 6 ) paw achia hae.Nin 2 naw tuh, lawkae nin cikuh za sete ki kung sakheit achia hae.Lawkae cipaw tuh innccang lang e inn khakheit kha achia maw hae te nang nynh law nae kae pa cih cite samaw te athui tou vae hae. Tu- e law kae paw nynh ccungccaw kha nungpi pawpi liaccaw ccangvae balyn hyku te ah inn lang pong ko hae za samaw re kheit dua kute ccungccaw phe ccing vae cite tyn te daw te daw soi(daw adihpaw) kha khua hae za maethe saw bia te voklaw atheihpaw innlang khe mih balyn te acceih vae hae. Voklaw theihpaw inn he athua he te voklaw atheihpaw maepaw atolang sakoih kya kha te maethe accynpaw balyn nynh akaw hae. Atheih tupaw inn kyate ma tyn te daw kha khua haeza maepaw lungkhu lang kha te bua akaw ru hae,(ze ccakae te.) Kha cih khate suimilam ccangkheit han akawkuh kou hae te ahae um vae hae. Lawkaepaw tyn daw kha nung hae za, Atheih tupaw tyn daw khate khuazi khua dae maepaw khe alaw hae za bu te saw khama ah ae bia hae.

Te ninthum nin tuh nizua nin cikuh za, Voklaw atheihpaw a nizua balyn aw oun theihae za mihpupaw inn lang khe oun dua hae. mihpu paw nynh nizua balyn hanlan cite vok sum( 6 )paw achia pya hae.samaw adua pya bia hae. Vok sum ( 6 ) paw achiapya haepaw kha sykheit te bu poi kheit a ne hae. Sawsang nawlang chia typaw aphae alya kha marya hing sa hae za nizua nin khe ataw hua haepaw takyh kha dose te a ne hae. khuazi cia law hae za nin thum nin tuh phe thang sa vae hae.

Bawitaw :-
Voklaw chia kou te zotung phung kya phin nin naw bawitaw abawi hae.E bawitaw cihaepaw hynh nin (7) atheihae.
Akawlang hawte;-
Nin 1 naw.....Zing chia nin.
Nin nin nin....Lawkae nin
Nin 3 naw.... Se kaw nin.
Nin 4 nin........patum nin
Nin 5 nin........Ni zua nin.
Nin 6 nin........sa lukhoi nin
Nin 7 nin.........Ngahin law nin cite min aphu hae.

Bawitaw kya achia haepaw tuh ahoipaw nynh sa(5) a chia. ahoi leipaw nynh sa (3) achia. Vok tuh a hoipaw kaw. Ahoi leipaw zema sa( 6 ) hynh tuh solei chia lang. Aw ma.. Sangphe aw...sopi aw te siarum aw cite achia bia hae.

Nin 1 naw, zing chia nin;-
Atho takawnin zing chianin khavok sum (5) paw te saw asang hae. Saw sang chia lya kha apuipaw auno pong ccing lang asue lua hae. Liaccaw coangvae balyn pongccing lang ko hae za samaw re thum adua hac. Ccangvac hae nynh serui (liarui) kha khe hac za, se achia lang haepaw balyn kha zingchia nin khe pong akh. vae hac. Voklaw chia nin haw kha te nizua balyn nynh aw sakheit cci sakheit lungkhu pong oun theih cihae. vaedan kaeku acihac Thuakawhungpaw cikuh za awpi te awkhung atheih ein, bu poinin te samaw rekheit adua cih. Thuakaw hungpaw athein koute nynh Nizua takua nynh oun theih um cihae. Nizua takua theih kou vae hae ci khuin Bawi dyn khe thuakaw khaw cihae za aw sanin, bu poi poi nin, samaw adua cihae. Abawi cipaw nynh nizua hae awsaw kha apui hae anee hae.Abawipaw maw tuh thuakaw hung naw e saw te khaw naw e saw rou kha nynh ah ae hae. Kha e saw apya haepaw balyn kha nynh a chia lya nin 7 lungkhu khe samaw rekheit cci te pong ah bawm hae. A bawinin athuamaw khe chinaw te ccinaw nynh oun thuanua sei zya cite meitepaw te awkhungpaw te vaw adouku hae. Ka se, ka naw, ka vok te ka aw chi sei zya cite awpi te sisia anaw kuhae. Loh oun cco ccaw cite khuazi khe awpi se te bua anawku hae. Ka samaw oun thua ccaw, oun cco ccaw cite samaw aw awpi te bua anawku hae.puimaw nynh oun tei zya cite awkhung atangpaw te mungpi thung anawku hae. Tulae cca ccangpaw balyn elang sathum lung khu dou alawku, anaw ku hae. ka zei kou vae khyh.

Nin 2 naw...
..Lawkae nin;-
Lawkae nin tuh abawipaw nynh innsan(zakueh) ccang lang e innkheit kha, nang nynh law nae kae pa cih cite ahyku. kha e lawkae cipaw nynh, ka inn te nynh law akae cioh cite zing chia nin khe ceungccaw hae kha ahykuhae. Jee kha patae phunghae za maethe kha patae law hae. Lawkae nin tuh samaw repi dua hae za ccungccaw a ccing mawlae zung angawku hae. Coungecaw accing hae te abawipaw nynh law nae kae pa cih cite ahyku lya ze awkhung rawpaw asoi kha lawkae paw tuh huin sa hae za malang khe acceih vae. Kha kou te maethe ceyn haepaw nynh azui hae. Tukou te tyndaw kyn haepaw ,daw khuapaw nynh azui hae. Tu e koute nungpi paw pi te zapi cceihae za abawipaw inn malang athua maw hae laanpi accia lya hae kha tyndaw khua bia hae za maethe ma asaw he hac.Paw pi hae nynh ladou atho hae. Abawipaw inn malang ato lang khe pong ngawku hae za maethe kha Jee ccakae te suimilam ccankheit han akaw hae.Abawipaw inn te ma maepalang te (alungkhu) Jee ccakae kha tebua akaw ru hac. A yaw vae cihae te lawkae tu kha sakoih kya tee ty za seki kikung de huapaw kite phe beihpaw samaw kha phohku lei te a nia sa hae.lawkae paw oun teepaw miakaw kha be ania sahae.

Maepaw pong accing hae te, pawpi alaw thyapaw nynh lanmaw sue za Accungpilaw,Bawilaw alaw hae. Bawipi law a thang te sawlaw kha bua alaw hae samaw kha maepaw adunglang Khe rethum, sohpi leipaw re thum,adua hae.sohpituh asaepaw pe 15 te pe 20 paw sue hae za aleipaw pe 4, alung khu kha puithya ra rih lang sohpi pya phungpaw te apya hae. Lawkae awkhua khua adaedyn khe see 9 law hae za sohpi kha abing hae. Te liasum khama sathum theihpaw ze can 3 abing hae.sa 5 theihpaw nynh can 5 binghae. Zing chia nin khe se kha liasum kya ccarou akhi vae hae.
A phei um leipaw ccankheit kha (ccungpyn cihae) abing hae. Apya pong pya hae. Lawkaepaw kha sakheit kaw sa hae za,khopi ae lang athung hae. Lawkae paw kha bu athua huapaw te saw athuahuanaw kha athung pya hae.Lawkaepaw innzua paw kha abawipaw nynh lawkae me lang vok sum thumpaw apya. Lawkae zete khua zi khe abawipaw nynh azu raepaw(apupaw) kha awkhualang se chia nin khe sisua te ako hae. Azu raepaw kha nopi patum cikuh za, Abawipaw anung rae kha pise patum acikuh. Nopi patum kha se sataw te ako. pise patum kha rahung khaw 6 paw teako. Nopi patum nynh vok sum 5 paw sanin theih za khuazi ako zi hae khe samaw dua za sisua bya aholang a inpaw a uno kha ako ku.Bu tesaw adan hae. Pise patum nynh vok sum 5 paw theih za samaw dua bia ako haepaw kha aepaw adan hae.

Nin 3naw..Sekaw nin :-
Sekaw nin tuh khopi pongkuhae za vaeccaw pheccing koute, atheihpaw azu kha asang letma 8 ko lang te akhe hae.
Chianaw paw boeipae, boei lakhua, te sisetangccyn khung sa hae za apaccan hae. Avawpaw ma chianaw paw boei te dyapi, alu kya the asang tum apumde kya khe vazu soi ahuin saku hae.Se chia Iva hac alaw haepaw;- lang ma sue.. lyn Khuapaw, koute daw Khuapaw,koute ccoi accynpaw koute abawipaw te azu koute araepaw (nopi patum)koute abawipaw anung raepaw (pise patum) koute abawi vacpaw hae kha azui kuh cihae. Hynh hawte saw asang hac:- Setepaw te nynh ka muisaw kae rungku vae (kaesawku vae) ka uno hanlan, ka nizua hanlan, ka patum hanlanka se sae sala, ka nge dan sala aci
Sawsang koute se kha The te kaw za se kyn haepaw nynh se kha it sahae za alu kha hae te atya hae. Se kaw kou hae te se kha se 9 bua law hui hae. Sekaw law alaw lungkhu hae kha samaw athua huapaw a dua hae.alaw lungkhu hae balyn kha Tyn te daw te maethe saw hae Sekaw law alaw kou hae te vok sum 5 paw achia haepaw kha azung letma 6 asae lang te letma 3 ako lang te hy hae za sasy lang anung hae samaw seki kaw kheit ania sa bia hae. Kha e ah ae haepaw kha abawipaw te sawkaw paw kya lya nynh a dan hae.Atheih leipaw tuh dan bua khyhae. Vok lu kha atheih kho huapaw te akaw kho huapaw kha adang hae. Aphae te a lya kha ma inn lang athah sa hae.Alu aepaw te aphae aepaw nynh awkhua lang khe samaw oun phuku. Te nin 3 naw athang.

Nin 4 naw..Patum nin;-
Pa tum nin kya tuh nin kheit panin ae khin lang te bu ry, saw ry, samaw ry te abawipaw inn lang khe oun phu hae.Patum nynh achiapaw vok sanin kha sasy lang anung hae. vok atho kha asaepaw letma 6 akopaw letma 3 te ccungccaw lukheit nynh ah ae kho thyh ah ae cih. sasy kha akei cih.ccane Ivn lyn kheit te samaw kha ah ae koute apya bia hae. Patum paw bu te saw kha khopi te de thua za, patum hanlang kha abawipaw nynh vok sum 5 paw kha aw sa vok lang bua achia pya hae. patum balyn te ah ae cihae. Zete suimilam ccan 4 coyh kya khe serui kha maepaw phe du lang pia hae za, siamaraerui (seraeruilaw) kha asak hae. Law athang kha te hungma athaw ahoihua cite lukheit cci te adung suekuh cihae.
Patum paw inn te abawipaw inn lang bu te saw acciakhae maw hae khe , awkhua suimilam 9 lou kaw khe Abawipaw inn khe rungpae athua khyh ze atheiku law alaw hae. Alaw haepaw kha Tyn khuapaw, Daw khuapaw,lunin te langmaw suepaw , atho haepaw nynh sungkae ccangkheit puih za see 9 alaw hae. Nopi law kho bua khyh. pawcce cize nopi tuh inn lo um haepaw thua za Theiku naw kya hynh chi luanaw , kuit khyanaw,ccu khyanaw oun um sei zya acihae. Patum hae kha nopi patum te pise patum mih balyn te nopi patum inn lang khe pong tungkuh hae . A ccing vae te theiku thyapaw kha samaw te thui kuhae za abawipaw inn lang acceih vae hae. Sakoih kha phe akhaw hae. Abawi haepaw inn alaw kou hae te zekasaw kaw khe aha um hae. Patum hae kha sakoih kya oun thua hae te lanmaw suepaw nynh patum hae kha ..Nanning awsaw salou. .kaening rungpae (theikupaw) salouh cite ah oo hae. Patum lang te sakoih ahungpa haepaw nynh .. Theiku kae ry kalan,awsaw kae ry kalan cite oo za sakoih kha ahungpya.
Maepaw lungkhu lang te haeza ataruin te aha um hae. Atheikuh langpaw patum lukheit oun cceih za, vaekang accae haepaw kya khe a ha um. Nizua paw theiku law alaw bua paw te theiku hae za, ataepaw kha patum athua ze nizua lukheit bua oun toi kuh.Ataekuh paw kya khe zuanua ku kalan hae za azuanua langpaw aum vae khyh ze thang sa haeza patum kha mih innccung lang aki
hae.

Thingria kuh khyhae. Nizua hae nynh ma vae kha patae phung hae za atheikupaw miakaw vae te samaw kha asua hae.Ninthu kha patum ry nizua ry te abawipaw inn khe bua alaw hae.

Abawipaw nynh abawi lya sisua ame haepaw;-
A. Nopi patum ...mepi..sapi,
konaw...dawkhua khaw sari.
2. Awsaw aenaw..sataw.
3. Nungccou........sataw.
4.Salusung..........Rahung khaw taruh.
B. Pise patum.......Konaw...Daw ang khaw pangaw,
2. Mepi................Sataw
3. Awsaw ae.........Rahung khaw pangaw.

Bawi nin kya hynh konaw te Awsaw a hynh pyaku thua za, ccanpaw tuh byabya te nynh pyaku athua. Tuh te patum nin kha ady.

Nin 5naw... Nizua nin.
Abawipaw nynh Nizua balyn kha patum nin zete khe pong ako hae. Nizua nin kya tuh nizua balyn ke ccangkheit cci oun phu kuhae za saw oun doi vae hae.patum abawipaw nynh Nizua hae elang cite vok sum 6 paw achia. Nizua alung ze sanin ma achia. samaw kha ccapy samaw, ccasyn samaw,ccaw samaw, phawvoi samaw,ngehuin samaw kha adua pya hae. Phoku lei te azu ania sa hae. samahaw khama ah ae sa hae. Nizua kyalya te law sahae za patumpaw zu kha nynh boei, boeipae, angki,pongde, rahung, daw-ang, ci khate Nizua tawccaw hae kha laksawng apya hae. Abawi naw kya achiapaw saphae,salya balyn kha atawccaw kha te do hae za apya hae. Ah phu saku hae. Aw oun theihpaw balyn kha bu poi kheit, (tumlung kawkheit,) cane lyn ccankheit, saphae phae kheit kha apya hae Aphae apei leipaw kha voktho sasy alaepaw kha apya hae.Nizua tuakuhae. law hae za myarya ahoi sahae. nizua nin athang.

Nin 6 nin..Salu khoinin;-
Nin 6 nin vae tuh maepaw law vae khyhae. Nungpi pawpi khua lungkhu e ataw haepaw kha pongecing lang ako hae. Achia haepaw se luving kha lae haeza athung hae. Aluboh, alae bal, yn. marya athung hae. Zekaw khe samaw duakuhae za alaw hac.pawpi hae la dou tho hae, sung ulaw asahae. Awkhua lang ngahin ala lang haepaw liaccaw ccanvae abawipaw aruinpang hae nynh samaw te athui hae.

Nin 7 nin..Ngahin lawnin;-
Bawinaw nin sari athang naw nin(Ngahin lawnin) kya tuh;-
Faccaw ccanavae balyn nynh vapi lang khe Tyn te Daw te maethe te Ngasaw zoi lang acceihae. Llaccaw hae nynh ngasaw zoi sua te lungkua a uin hae, pise has nynh Taccoung te lung kha akhyh pya lac. Samaw kha umsang (tut um te phukuhae. Acceihpaw balyn lynk vawkhu e lung kha be coyn hacza, lang ryn ahmin hooynaw kya khe pho pa haeza, lung accynku haepaw kha Abawi lya hae muisan haw khate law haeza accyn haepaw lung kha apum hae.
Vae tyn vae daw te maethe asaw bia hae. Te tuh inn valang cceihae za maepaw khe maethe ccungnin asaw hae. Ngasaw ahinpaw kha sohpi leipaw maepaw kya khe dawsoi te tui ccaepahae za ngasaw ahinpaw ccannin kha asaw hae. Daw soi kya e ngalyn ahinpaw kha lukheit koute lukheit ccukheit te mih nuhlang kuit lepia kute aneih kho huapaw kha abawi cipaw cihae.
Liaccaw ccanvae balyn nynh azuaku hae.Alynkuhae te Ngasaw canin kha innthung lungthuh kya khe mae thawpaw ccung haeza Ngasaw ahinpaw kha , Bawinaw ka lynku vae ngasaw ahinpaw nang nynh ngedan zungdan oun pya la cite sawsang za, abawi haepaw zuvaw nynh zaw kheitcci kha te mae lungkhu lang a phung hae. Kha e ngahin lawnin kha vawkhu lang te palah oun thua hae za liaccaw ccanvae khuazi cia alaw hae. Bu te saw samaw kha ae hae za ahooy sahae. Kha cih khate Bawinaw nin sari nin tuh athang sahae.